Podgórzyn to typowa dla Sudetów wieś łańcuchowa, a jej obecna nazwa doskonale opisuje położenie tej sporej, uprzemysłowionej miejscowości. Położona jest w dolinie rzeki Podgórnej, na wysokości 350-480 m n.p.m., ciągnie się na długość około 4 km. Na północ i zachód rozciąga się spory kompleks stawów hodowlanych założonych przez rodzinę Schaffgotschów z Cieplic, ówczesnych właścicieli tych ziem i do dziś jest to jeden z największych takich kompleksów w Sudetach. Powstanie tych stawów łączyło się nie tylko ze stosunkowo dużym zapotrzebowaniem na ryby – głównie karpia i pstrąga, ale także z gwałtownym wzrostem powodzi na tych terenach. Obecnie stawy te oprócz znaczenia gospodarczego, należą do bardzo cennych obiektów pod względem przyrodniczym i mają istotne znaczenie w utrzymaniu lub zwiększeniu różnorodności biologicznej tego obszaru. Przejeżdżających drogą z Podgórzyna do Cieplic czy idących malowniczą aleją dębów w kierunku uzdrowiska mogą zachwycić majestatycznie krążące bociany, rodzina łabędzi, czapla siwa oraz najbardziej interesujące gatunki lęgowe: błotniak stawowy, zimorodek i perkoz rdzawoszyjny. Prócz walorów przyrodniczych stawy w Podgórzynie odznaczają się znacznymi zaletami krajobrazowymi. Inny akwen wodny to zbiornik Sosnówka położony od wschodniej strony Podgórzyna, miejsce w którym można podziwiać piękną grę światła o poranku i o zachodzie słońca oraz równie urzekającą panoramę Karkonoszy zamykających południowy widnokrąg Podgórzyna. Najstarsze wzmianki o Podgórzynie pochodzą z 1305 r., kiedy była to osada leśników i pasterzy, natomiast najstarsza nazwa wsi, pochodząca z 1318 r., nawiązywała do imienia zasadźcy, późniejszego wójta Gerarda i brzmiała Gerardi vila. W dokumentach księcia świdnicko-jaworskiego Bolka II Małego z 1348 r. wymieniano miejscowość Gersdorff, następnie Giersdorff. Po wojnie miejscowość nazwano Popławy, a w 1946 r. mianowano ją na Podgórzyn.
Niemal od początku swego istnienia Podgórzyn związany był z rodziną Schaffgotsch. W zachodniej części wsi, na niewielkim wzniesieniu znajdował się dwór rycerski. Dziś, po licznych przebudowach trudno jest rozpoznać ten obiekt, w którym do 1715 r. znajdowała się także słynna na całym Dolnym Śląsku biblioteka Schaffgostchów. W ciągu wieków w Podgórzynie kwitło bujne życie gospodarcze. Poza opieką nad Stawami Podgórzyńskimi mieszkańcy trudnili się tkactwem, drobnym rzemiosłem oraz poszukiwaniem rud metali. W XVII wieku rozpoczęła działalność ludwisarnia, w której odlewano nie tylko dzwony, ale również armatnie lufy. Dzwony z podgórzyńskiej ludwisarni wysyłano nawet do dalekiej Hiszpanii. W 1681 r. powstała papiernia, zaś w 1797 r. zbudowano pierwszy tartak. W XIX wieku rozpoczęła pracę szlifiernia kamieni szlachetnych i kryształów, a 1852 r. w Podgórzynie powstała pierwsza na Dolnym Śląsku ścieralnia drewna dla potrzeb przemysłu papierniczego. Dzięki bliskości uzdrowiska w Cieplicach, Podgórzyn zaczął nabierać cech wsi letniskowej i dogodnego punktu wyjścia w Karkonosze, co bardzo wsparło otwarcie linii tramwajowej w 1911 r. O każdej porze roku linia ta cieszyła się dużą popularnością wśród turystów docierających do Skałki, nazywanej niegdyś Podgórzyńskim Rajem. Dziś w miejscu dawnej pętli stoi tramwaj przywołujący miłe wspomnienia osób pamiętających nostalgiczne podróże między Stawami Podgórzyńskimi tym środkiem lokomocji.
W Podgórzynie znajdują się dwie świątynie. Jedna z nich to kościół pw. Św. Trójcy, wzmiankowany 4 października 1318 r. Obecna budowla została wzniesiona na miejscu starszej ok. 1792 r. Świątynia jest murowana, jednonawowa, z krzyżowym sklepieniem. Wewnątrz podziwiać można kamienną misę późnogotyckiej chrzcielnicy, a w wieży znajduje się dzwon z 1635 r. odlany w tutejszej ludwisarni. Po ostatniej wojnie wewnątrz kościoła prowadzono odkrywki w celu znalezienia wcześniejszych malowideł, ale ponieważ niczego nie odkryto, w 1960 r. wykonano nową polichromię. W wewnętrznym murze kościoła umieszczonych jest pięć płyt nagrobnych. Druga świątynia w Podgórzynie to dawny kościół ewangelicki wzniesiony w 1742 r. przez mieszkańców w ciągu siedmiu tygodni. Była to skromna drewniana budowla nazywana domem modlitwy (Bethaus). Ponieważ świątynia została zniszczona przez powódź, to w ciągu dwóch lat postawiono murowany, barokowy kościół i w 1780 r. dokonano uroczystego poświęcenia. Po wojnie w kościele znajdował się magazyn, a miejscowa ludność wynosiła z wnętrza co się tylko dało i w konsekwencji doprowadziło to do zniszczenia świątyni. W 1979 r. przystąpiono do odbudowy obiektu, aby w 1985 r. uroczyście poświęcić kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej.
Dziś Podgórzyn to centrum gminy, pod które podlega 10 uroczych, górskich miejscowości. To również dobre miejsce na rozpoczęcie wycieczek – pieszych lub rowerowych. Wybierając się w Karkonosze najbliższa jest Przełęcz Karkonoska ze schroniskiem „Odrodzenie” oraz przejściem do czeskiego centrum narciarskiego Špindlerův Mlýn. Można tam oczywiście wybrać się również rowerem (Drogą Sudecką przez Borowice). Warto udać się np. w kierunku Sosnówki i odwiedzić Kaplicę św. Anny.
Podgórzyn
- Szczegóły
- Odsłony: 12807