Gmina Podgórzyn to malownicza gmina wiejska położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim. Siedzibą gminy jest wieś Podgórzyn, usytuowana około 9 km na południowy zachód od Jeleniej Góry i 101 km na zachód od Wrocławia .

Gmina obejmuje obszar o powierzchni 82,47 km², zamieszkiwany przez około 8 260 osób (stan na 30 czerwca 2019 roku) . Charakteryzuje się zróżnicowanym krajobrazem, w którym dominują Karkonosze – najwyższe pasmo Sudetów. Najwyższe szczyty na terenie gminy to Smogornia (1489 m n.p.m.), Mały Szyszak (1435 m n.p.m.) oraz Tępy Szczyt (1387 m n.p.m.) .

Gmina Podgórzyn graniczy z miastami Jelenia Góra, Karpacz, Kowary i Piechowice oraz z gminą Mysłakowice. Dodatkowo, jej obszar styka się z granicą z Czechami .

Gmina Podgórzyn, leżąca w południowej części Polski, w województwie dolnośląskim, ma bogatą historię sięgającą średniowiecza. Jej korzenie sięgają czasów, gdy obszar dzisiejszej gminy był zamieszkany przez plemiona słowiańskie, a pierwsze wzmianki o osadach na tym terenie pojawiają się już w XIII wieku. Wówczas była to część tzw. ziemi karkonoskiej, która była podzielona na mniejsze domeny. W XIII wieku ziemie te zostały zasiedlone przez niemieckich osadników, a w XIV wieku tereny te należały do cystersów z Cieplic, którzy mieli istotny wpływ na rozwój regionu.

Podgórzyn, którego początkowa nazwa „Podgorze” pochodzi od położenia miejscowości u stóp gór, w XV wieku stał się centrum gospodarki rolniczej i rzemieślniczej. Przez wieki, w tym rejonie rozwijało się hutnictwo i wytwarzanie szkła. Już w XVII wieku ziemie te zaczęły nabierać większego znaczenia także w kontekście turystyki, ze względu na położenie w sąsiedztwie Karkonoskiego Parku Narodowego i rozkwit letniego wypoczynku.

W XVIII wieku na terenach dzisiejszej gminy Podgórzyn zaczęły powstawać pierwsze dwory i pałace, a po zjednoczeniu Niemiec w 1871 roku region zyskał na znaczeniu, szczególnie w kontekście przemiany w obszar turystyki. Początkowo związane z tym były głównie podróże arystokracji, jednak z czasem gmina zaczęła przyciągać także osoby spoza elit, co doprowadziło do rozwoju małych ośrodków wypoczynkowych. Rozwój turystyki i przemysłu w tej okolicy stał się również zauważalny na przełomie XIX i XX wieku, kiedy to liczba turystów z roku na rok rosła. Warto wspomnieć, że wówczas bardzo ważnym miejscem na mapie gminy była stacja kolejowa, która umożliwiała podróże zarówno do Karpacza, jak i do innych pobliskich miejscowości.

Z kolei XX wiek przyniósł dla gminy istotne zmiany, szczególnie po zakończeniu II wojny światowej, kiedy to region stał się częścią Polski, a dotychczasowe niemieckie osadnictwo uległo zmianom. Wówczas gmina, podobnie jak wiele innych miejscowości Dolnego Śląska, przeżywała trudne lata odbudowy i repatriacji ludności, które miały swoje konsekwencje społeczne i kulturowe. Po wojnie w gminie zrealizowano wiele projektów mających na celu przywrócenie życia społecznego i gospodarczego, a także rozwój infrastruktury turystycznej.

W drugiej połowie XX wieku gmina zaczęła bardziej intensywnie inwestować w rozwój turystyki, wykorzystując swoje walory przyrodnicze oraz dziedzictwo kulturowe. Z racji bliskości do Karkonoskiego Parku Narodowego oraz wciąż rozwijającego się przemysłu turystycznego w okolicznych miastach, takich jak Karpacz czy Jelenia Góra, gmina stała się atrakcyjnym miejscem dla turystów z kraju i zagranicy. W 1999 roku, po reformie administracyjnej, gmina Podgórzyn stała się częścią powiatu karkonoskiego.

Gmina Podgórzyn, obecnie, to miejsce, które łączy w sobie wielowiekową tradycję i nowoczesność. Współczesne wyzwania związane z rozwojem infrastruktury turystycznej, ochroną środowiska naturalnego oraz utrzymaniem tradycji i dziedzictwa kulturowego, stanowią wyzwanie dla lokalnych władz, które dbają o to, by region nadal cieszył się popularnością wśród odwiedzających. Dziś Gmina Podgórzyn to miejsce pełne atrakcji turystycznych, z malowniczymi stawami, wspaniałymi szlakami turystycznymi i kulturalnymi, jak również z licznymi zabytkami, które stanowią część historii regionu.

Gmina Podgórzyn to miejsce, które łączy walory przyrodnicze Karkonoszy z bogatym dziedzictwem historycznym i kulturalnym. Dzięki różnorodnym atrakcjom turystycznym oraz licznym wydarzeniom, stanowi doskonały cel dla miłośników natury, historii i aktywnego wypoczynku.

Pierwsze wzmianki o Podgórzynie pochodzą z 1318 roku, kiedy to miejscowość była znana jako "Gerardi villa" . W średniowieczu była osadą pasterską i leśną, a od XIV wieku stanowiła własność różnych rodów szlacheckich. W XVII wieku wieś przeszła w ręce rodziny Schaffgotschów, którzy znacząco wpłynęli na jej rozwój gospodarczy i kulturalny. W okresie PRL-u miejscowość nosiła nazwę Popławy, a obecna nazwa – Podgórzyn – została przyjęta w 1946 roku .

Borowice zostały założone w 1644 roku przez szwajcarskiego cieślę Marcina Marksteinera, który uciekł z Czech w czasie wojny trzydziestoletniej. Początkowo była to osada leśno-pasterska, która z czasem rozwijała się, m.in. dzięki budowie młyna wodnego w 1736 roku oraz szkoły w 1833 roku, ufundowanej przez hrabiego Schaffgotscha i miejscowego leśniczego.

W czasie II wojny światowej, w latach 1940–1942, Niemcy wykorzystywali jeńców wojennych do budowy Drogi Sudeckiej, mającej połączyć Borowice z Przełęczą Karkonoską. Prace te nie zostały ukończone, a wielu robotników zmarło w wyniku ciężkich warunków pracy. Na ich cześć w Borowicach znajduje się cmentarz jeńców wojennych.

Historia Głębocka sięga średniowiecza, choć dokładne początki wsi nie są znane. W XIX wieku powstały tu trzy stawy, które na początku XX wieku (w latach 1910–1914) zostały włączone w system suchego zbiornika przeciwpowodziowego na Łomnicy.

W przysiółku Radzicz zachowały się ślady tyrolskiego osadnictwa – w postaci charakterystycznych drewnianych chat.

21 maja 2001 roku z Głębocka został przeniesiony znajdujący się tam wcześniej średniowieczny krzyż pokutny. Obecnie można go zobaczyć w Mysłakowicach, przy kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Marczyce to jedna z najstarszych wsi w Kotlinie Jeleniogórskiej. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1305 roku, kiedy to została wymieniona w rejestrze biskupstwa wrocławskiego. Przez wieki wieś należała do majątku Podgórzyna, będącego własnością rodu Schaffgotschów. W XVII wieku Marczyce były niewielką osadą, zamieszkiwaną głównie przez tkaczy i rzemieślników. W XIX wieku wieś zyskała na znaczeniu jako letnisko, przyciągając kuracjuszy z pobliskich Cieplic. Po II wojnie światowej Marczyce utraciły swoje turystyczne znaczenie, jednak do dziś zachowały wiele ze swojego historycznego uroku.

Miłków został po raz pierwszy wzmiankowany w 1305 roku w dokumencie kapituły wrocławskiej. W połowie XVII wieku hrabia Carl Heinrich von Zierotin nabył wieś i zlecił budowę pałacu w stylu barokowym, który powstał około 1667 roku. W XVIII wieku pałac przeszedł przebudowę, a w XIX wieku był własnością rodziny von Schmettau. Po II wojnie światowej pałac stracił swój pierwotny charakter, jednak nadal stanowi ważny punkt w historii miejscowości.

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1618 roku, kiedy to cesarz Ferdynand II Habsburg podarował Przesiekę weteranowi wojny trzydziestoletniej – Georgowi Andreasowi Schwinghammerowi. W 1632 roku Przesieka stała się własnością rodziny Schaffgotschów .

Początek ruchu turystycznego w miejscowości datuje się na połowę XIX wieku. Powstawały wtedy hotele, gospody i pensjonaty. Pod koniec XIX wieku wieś zaczęła nabierać charakteru punktu wypadowego w góry – na Przełęcz Karkonoską, tym bardziej, że doliną Czerwienia wiodła Celna Droga, fragment traktu łączącego Śląsk z Czechami. Wówczas Przesieka była nawet chętniej odwiedzana niż Karpacz. W 1908 roku powstała główna, wijąca się serpentynami droga – ul. Karkonoska (wówczas Kunststrasse) .

Po II wojnie światowej Przesieka stała się częścią Polski. W 1945 roku w miejscowości zostało założone Dolnośląskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, które w 1946 roku połączyło się z Polskim Towarzystwem Turystyczno-Krajoznawczym .

Pierwsze wzmianki o miejscowości pojawiły się w dokumentach już w 1305 roku. Wieś rozwijała się głównie jako osada rolnicza, choć w średniowieczu działały tu także warsztaty kowalskie i huty szkła. W XIX wieku, wraz z rozwojem turystyki w Karkonoszach, Ścięgny zaczęły przyciągać letników z pobliskich miast.

Po II wojnie światowej, wraz z nowymi granicami państwa, miejscowość znalazła się w granicach Polski. Przez wiele lat funkcjonowała pod nazwą Ściegny, jednak dla poprawności językowej i zgodności z historycznymi zapisami, oficjalnie zmieniono jej nazwę na Ścięgny w 2012 roku.

Pierwsze wzmianki o Sosnówce (wówczas Seydorf) pochodzą z 1305 roku. W średniowieczu miejscowość rozwijała się jako wieś rolnicza, należąc do rozległych dóbr rodu Schaffgotschów – jednej z najpotężniejszych rodzin śląskich. Już w 1318 roku pojawia się informacja o istnieniu lokalnego kościoła.

W XVIII wieku Sosnówka przeżywała rozkwit gospodarczy – mieszkańcy trudnili się tkactwem, zwłaszcza produkcją woalu i adamaszku.

Po II wojnie światowej, w wyniku zmiany granic, wieś znalazła się w granicach Polski. Przez krótki czas nosiła nazwę Drewnica, ale już w 1946 roku powrócono do nazwy Sosnówka. W XXI wieku ważnym wydarzeniem było oddanie do użytku Zbiornika Sosnówka – rezerwuaru wody pitnej dla okolicznych miast.

Historia z ważniejszymi datami

- 1305 r. – pierwsza wzmianka o Staniszowie w księdze czynszów biskupstwa wrocławskiego.

- 1367 r. – Hainrich Runge, pierwszy znany gospodarz wsi, zbył czynsz ze Staniszowa na rzecz rycerza Heinego Stange.

- XVIII w. – wieś rozwijała się jako osada rolnicza, omijana przez wielkie wydarzenia i kataklizmy, co pozwoliło na jej spokojny rozwój.

- 1784–1787 r. – hrabia Henryk XXXVIII von Reuss zu Köstritz buduje pałac wraz z założeniem parkowym o powierzchni prawie 200 hektarów.

- XIX w. – rozbudowa pałacu i założenie parku krajobrazowego w stylu angielskim przez rodzinę von Reuss.

- 1945 r. – po II wojnie światowej wieś została włączona do Polski, a dotychczasowa ludność niemiecka została wysiedlona.

Historia z ważniejszymi datami

- 1651–1660 r. – założenie Zachełmia przez czeskich protestantów pod wodzą Fucknera, uciekających przed prześladowaniami religijnymi po wojnie trzydziestoletniej.

- 1782 r. – istnienie szkoły i młyna wodnego w Zachełmiu.

- 1845 r. – działalność kolejnego młyna, tartaku i gospody.

- 1923 r. – budowa drogi do wsi, co przyczyniło się do rozwoju turystyki.

- 1945 r. – po II wojnie światowej wieś została włączona do Polski; do marca 1946 roku nosiła nazwę Szczęsnowo, a następnie przyjęła obecną nazwę Zachełmie.

- Lata 50. XX w. – w Zachełmiu zamieszkał wybitny polski kompozytor Ludomir Różycki, który spędził tu ostatnie lata swojego życia w willi „Pan Twardowski”.